شما می توانید با پرهیز از مصرف غذاها و نوشیدنی هایی که باعث تحریک علائمتان می شوند, تا حدود بسیار زیادی از عوارض رفلاکس معده پیشگیری کنید. همچنین تقسیم کردن وعده های غذایی با حجم کمتر در تمام طول روز, عدم مصرف دخانیات همچون سیگار, قرار دادن بالشتک های دارای ارتفاع بیشتر از سر تخت برای خواب و استراحت, مصرف وعده های غذایی حداقل 2 الی 3 ساعت پیش از خوابیدن, چرت زدن روی صندلی در طول روز, پوشیدن لباس های گشاد و راحت( عدم استفاده از کمربند تنگ), کاهش وزن و قطع مصرف داروهای تحریک کننده ی رفلاکس, می توانند در کاهش بروز عوارض موثر باشند.
در انتهای مری و ابتدای ورودی معده, یک اسفنکتر عضلانی به نام lower esophageal sphincter (LES) قرار دارد که در حالت عادی منقبض است و عامل مهار برگشت غذا به مری و بروز رفلاکس معده به شمار می رود. این اسفنکتر تنها با رسیدن امواج دودی از مری به معده باز شده و با این کار, اجازه ی ورود یک طرفه ی مواد از مری به معده صادر خواهد شد. به طور معمول پس از عبور غذا, LES به صورت خودکار بسته می شود, در صورتی که این اسفنکتر به صورت کامل بسته نشود یا با فرکانس بیشتری باز شود, امکان برگشت غذا و اسید از معده به مری بوجود می آید که منجر به بروز عارضه ی رفلاکس معده می شود.
رفلاکس معده چیست؟
هرگاه مواد غذایی و اسید تولید شده در معده, بتوانند در مسیر برگشتی قرار گرفته و به مری وارد شوند, فرد دچار رفلاکس در معده شده است. این بازگشت می تواند باعث بروز احساس ناخوشایند در فرد شده و مشکلاتی به همراه داشته باشد. نام دیگری که برای رفلاکس در معده کاربرد دارد, بیماری GERD است. علائمی همچون سوزش و ناراحتی در قفسه سینه که بیش از دوبار در هفته برای فرد رخ می دهند می توانند بیانگر وجود اختلال GERD باشند.
علل بروز رفلاکس معده
در بروز این اختلال عوامل مختلفی نقش دارند از جمله:
یکی از شایع ترین و مهم ترین علل بروز رفلاکس در معده, وجود ناهنجاری های معده از جمله فتق هیاتال است. در حالت عادی معده توسط دیافراگم از فضای قفسه سینه جدا شده است ولی در صورتی که عضلات دیافراگم و LES دچار ضعف شده باشند, بخشی از معده به درون قفسه سینه وارد می شود و منجر به بروز ناراحتی در فرد مبتلا خواهد شد.
- خوردن وعده های غذایی سنگین و خوابیدن بلافاصله پس از آن ( به پشت خوابیدن یا از ناحیه ی کمر خم شدن) می تواند باعث بروز رفلاکس در معده شود. به طور کلی مصرف وعده های غذایی در فواصل نزدیک به تایم خواب می تواند عامل بروز این اختلال باشد.
- مصرف غذاهای خاصی همچون نعناع, شکلات, گوجه فرنگی, مرکبات, نوشیدنی های حاوی الکل یا گازدار, مصرف زیاد چای یا قهوه و غذاهای تند و چرب می تواند عامل ایجاد رفلاکس معده باشد.
- طی حاملگی نیز به علت فشار وارد شده از شکم به معده, امکان بروز این اختلال وجود دارد.
- مصرف برخی داروها همچون ایبوپروفن, آسپرین یا شل کننده های عضلانی
علائم رفلاکس معده
برخی از علائم این اختلال شامل: سوزش سر دل(احساس سوزش و ناراحتی که می تواند از معده به سمت حلق, قفسه سینه یا شکم گسترش یابد), احساس مزه ی ترشی یا تلخی در دهان ناشی از برگشت اسید معده, نفخ شکم، دیسفاژی( سختی بلع لقمه و حس گیر کردن غذا در گلو), حالت تهوع, سکسکه های بسیار طولانی, ملنا( مدفوع خونی) یا استفراغ خونی, آروغ زدن های مکرر, سرفه و خس خس قفسه سینه, کاهش وزن بدون علت مشخص,گرفتگی صدا و یا وجود گلو درد مزمن می باشند.
روش تشخیص رفلاکس معده
در صورتی که در طول هفته, دو یا چند بار دچار احساس سوزش سر دل می شوید و با مصرف داروهای آنتی اسید ( بلاکرهای تولید اسید در معده ) بهتر نمی شوید, لازم است به پزشک مراجعه کنید. برخی آزمایش ها برای تشخیص رفلاکس معده شامل موارد زیر می باشند:
- بلع باریم. بلعیدن این ماده می تواند جهت تشخیص تنگی مری یا زخم شدن آن مورد استفاده قرار گیرد. در این روش, باریم جهت نمایان کردن اشعه ی ایکس تابیده شده به مری, بلعیده می شود.
- مانومتری مری. جهت بررسی عملکرد, حرکات مری و LES می توان از این روش استفاده کرد.
- بررسی PH . با استفاده از دستگاهی میزان اسیدیته مری سنجیده می شود.
- آندوسکوپی. بررسی مری و اسفنکتر تحتانی آن
- تهیه ی بیوپسی. بررسی نمونه های بافتی از نظر وجود عفونت یا ناهنجاری های پره بدخیم در مری.
روش های دارویی برای درمان رفلاکس معده
مصرف برخی داروها میتواند جهت بهبود و پیشگیری از علائم رفلاکس معده موثر باشد, از جمله:
- آنتی اسید ها مثل Alka-Seltzer, Mylanta, Maalox جهت خنثی سازی اسید معده
- آنتی اسید های حاوی هیدروکسید منیزیم و آلومینیوم(عوارض GI کمتر)
- مصرف مواد Gaviscon
- مصرف داروهای H2 بلاکر همچون Prilosec, prevacid
- مصرف پروکینتیک جهت تقویت LES و تخلیه ی سریع تر معده
درمان های جراحی برای رفلاکس معده
در صورتی که با رعایت روش های پیشگیری از بروز رفلاکس و مصرف دارو علائم شما به طور کامل برطرف نشده باشند, ممکن است پزشک معالج درمان جراحی را برای شما در نظر بگیرد. در اینصورت می توان از دو روش جراحی برای درمان رفلاکس معده استفاده کرد.
- روش اول شامل قرار دادن دستگاهی به نام LINX در بخش تحتانی و خارجی مری است. این دستگاه حلقه ای از جنس دانه های تیتانیوم مغناطیسی می باشد( نقشی مشابه LES برای فرد ایفا کرده و عملکرد اسفنکتر تحتانی را بهبود می بخشد) لذا باید مراقب باشید تا زمانی که این حلقه در بدن شما قرار دارد مجاز به انجام هیچ گونه MRI نخواهید بود.
- روش دیگر جراحی Fundoplication نام دارد. در این روش یک دریچه ی مصنوعی در بخش فوقانی معده ایجاد می شود( بخش فوقانی معده پیچانده شده و باعث تقویت اتصال LES به آن می شود). این روش, بخصوص در ترمیم فتق هیاتال موثر است.
بخاطر داشته باشید, درمان جراحی تنها در صورتی که سایر روش های دارویی جهت کاهش علائم کافی نباشد مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای درمان این بیماری می توانید به بهترین متخصص گوارش در تهران مراجعه کنید.
روش های خانگی پیشگیری از رفلاکس معده
شما می توانید با پرهیز از مصرف غذاها و نوشیدنی هایی که باعث تحریک علائمتان می شوند, تا حدود بسیار زیادی از عوارض رفلاکس معده پیشگیری کنید. همچنین تقسیم کردن وعده های غذایی با حجم کمتر در تمام طول روز, عدم مصرف دخانیات همچون سیگار, قرار دادن بالشتک های دارای ارتفاع بیشتر از سر تخت برای خواب و استراحت, مصرف وعده های غذایی حداقل 2 الی 3 ساعت پیش از خوابیدن, چرت زدن روی صندلی در طول روز, پوشیدن لباس های گشاد و راحت( عدم استفاده از کمربند تنگ), کاهش وزن و قطع مصرف داروهای تحریک کننده ی رفلاکس, می توانند در کاهش بروز عوارض موثر باشند.
۰ دیدگاه