سنگ کلیه چیست؟ (علل و علائم آن)

مواد معدنی و نمک موجود در بدن گاها در کلیه رسوب می کنند و سنگ کلیه را تشکیل می دهند. عوامل زیادی از جمله سبک غذایی، سلامت بدن، مصرف دارو و مکمل و … در تشکیل سنگ کلیه می تواند تاثیرگذار باشد.

تاکنون افراد زیادی هستند که مبتلا به سنگ کلیه و یا مستعد ابتلا به آن هستند. ما در این مقاله درباره علل تشکیل سنگ کلیه، درمان سنگ کلیه و پیشگیری از سنگ کلیه خواهیم گفت. با ما همراه باشید.

انواع سنگ کلیه

انواع سنگ کلیه وجود دارند که می توان به چند مورد آن از جمله سنگ کلیه کلسیمی، اسید اوریک، استروویت، سیستین و … اشاره کرد. اما ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که شایع ترین نوع سنگ کلیه چیست؟ گفتنی است که سنگ های کلسیمی از جمله سنگ های اگزالات کلسیمی و فسفات کلسیمی از نوع شایع ترین سنگ های کلیه هستند. سخت ترین نوع سنگ کلیه ها، سنگ های سیستین می باشند. به عقیده پزشکان شکستن و دفع سنگ کلیه سیستین بسیار دشوار است. این نوع از سنگ کلیه بر اثر وجود بیش از حد سیستین در ادرار رشد می کند.

اسید اوریک

این نوع از سنگ کلیه عموما در افرادی دیده می شود که مصرف مایعات کم دارند و آب زیادی از طریق تعریق، ادرار و… از دست می دهند. همچنین در افرادی که مصرف پروتئین و گوشت قرمز زیادی دارند و مبتلا به نقرس هستند نیز احتمال ابتلا به این نوع از سنگ کلیه زیاد است.

اگزالات کلسیم

سنگ کلیه های اگزالات کلسیمی از سنگ های فسفات کلسیمی شایع تر هستند. مصرف غذاهای کلسیمی احتمال ابتلا به سنگ کلیه های کلسیمی را افزایش می دهد.

استروویت

سنگ کلیه استروویت به نسبت انواع دیگر آن کمتر شایع است. سنگ کلیه استروویت در اثر عفونت در دستگاه ادراری ایجاد می شود.

مقالات دیگر: سنگ کیسه صفرا

علائم سنگ کلیه

در زمانی که سنگ کلیه در حال تشکیل است و هنوز حرکت و جا به جایی نداشه باشد احساس درد وجود نخواهد داشت. زمانی احساس درد در فرد ایجاد می شود که سنگ کلیه در میزنای ( مجرای کلیه به مثانه) شروع به حرکت کند.

در این حالت علائم زیر نمایان می شوند:

• احساس درد شدید در پهلو، پشت و زیر دنده ها
• سوزش ادرار
• تغییر رنگ ادرار به صورتی، قرمز و یا قهوه ای
• بوی بد ادرار
• تهوع و استفراغ
• کم شدن حجم ادرار
• احساس نیاز مداوم به دفع ادرار

پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه

رعایت رژیم غذایی جهت پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه حتمی است. همچنین مصرف زیاد مایعات یک اصل مهم در پیشگیری و دفع سنگ کلیه است. برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه های اسید اوریک باید در رژیم غذایی خود از مصرف غذاهای پر پروتئین مثل گوشت قرمز، صدف و … پرهیز کنید و بیشتر سبزیجات، غلات، میوه، لبنیات کم چرب و … مصرف کنید. همچنین مصرف شیرینی و نوشیدنی های شیرین شده با شکر را به حداقل برسانید. از مصرف مایعات غافل نشوید. نوشیدنی هایی مثل چای، قهوه، آب و آبلیموی تازه و … بسیار موثر هستند. در ادامه روش های دیگری را جهت پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه پیشنهاد می کنیم:

• مایعات زیاد بنوشید.
• از مصرف نوشیدنی های گازدار اجتناب کنید.
• نمک زیاد نخورید.
• مصرف میوه و سبزیجات را زیاد کنید.
• در مصرف مکمل های ویتامین C دقت کنید.
• پروتئین حیوانی کمتری مصرف کنید.

نحوه درمان سنگ کلیه

برای درمان خانگی سنگ کلیه روش هایی وجود دارد که در مراحل ابتدایی می توان این مشکل را کنترل کرد. مصرف داروهای مسکن بدون نسخه مثل ایبوپروفن، استامینوفن، ناپروکسن و… می تواند جهت تسکین درد کمک کننده باشد. همچنین نوشیدن مایعات زیاد تا حد 2 لیتر در روز لازم است. تا جایی که رنگ ادرارتان روشن شود مایعات بنوشید. اما دقت داشته باشید که نوشیدنی های ترش مثل لیموناد، لیموترش و … را به حداقل برسانید چرا که سرشار از سیترات هستند و منجر به سنگ کلیه می شوند.

با رعایت اصول غذایی و نکات مهم درباره سنگ کلیه احتمال ابتلا به آن کمتر خواهد شد اما در صورتی که علائم سنگ کلیه را دارید و درد شدیدی احساس می کنید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با داروهای سنگ کلیه تجویزی پزشک بهبود پیدا کنید. نحوه درمان سنگ کلیه شامل مصرف دارو، لیتوتریپسی، اورتروسکوپی، نفرولیتوتومی و … می باشد.

دارو

آسان ترین راه برای درمان سنگ کلیه مصرف دارو می باشد. اولین داروی مورد نیاز برای تحمل درد سنگ کلیه مسکن ها هستند. در صورتی که عفونت وجود داشته باشد مصرف آنتی بیوتیک نیز الزامی است. برای درمان سنگ کلیه با دارو توصیه می شود به پزشک مراجعه کرده و طبق نسخه پزشک دارو مصرف کنید.

لیتوتریپسی

در روش درمانی لیتوتریپسی برای سنگ کلیه با استفاده از امواج صوتی سنگ ها را تجزیه می کنند تا راحت تر وارد مثانه شوند. در این روش امکان دارد نیاز به بیهوشی باشد و بعد از انجام کار کبودی هایی در ناحیه شکم پدیدار شود.

اورتروسکوپی

روش درمان اورتروسکوپی زمانی کاربرد دارد که سنگ کلیه در اورتر یا مثانه گیر کند در این حالت پزشک جهت دفع سنگ با ابزاری به نام اوتروسکوپ جهت دفع سنگ کلیه اقدام می کند.

نفرولیتوتومی

در روش درمانی نفرولیتوتومی نیاز به جراحی می باشد و جراح بر روی کمر بیمار برش کوچکی ایجاد می کند و مستقیما سنگ را خارج می کند. این روش در حالتی استفاده می شود که بیمار تحمل درد را ندارد و یا امکان دفع سنگ کلیه به صورت خود به خودی وجود ندارد و باید جراحی شود.

آزمایش و تشخیص سنگ کلیه

همانطور که پیش تر گفتیم سنگ کلیه دارای علائم و نشانه هایی می باشد که بعد از حرکت سنگ در مجاری ادراری همراه با درد خواهد بود. در کنار این علائم و نشانه ها با معاینه بیمار و مطالعه سوابق پزشکی می توان تشخیص پزشکی انجام داد. با این حال آزمایشات دیگری وجود دارند که در تشخیص سنگ کلیه کمک کننده هستند. از جمله:

• سونوگرافی کلیه
• MRI شکم و کلیه
• سی تی اسکن
• آزمایش خون
• معاینه سنگ های دفع شده
• پیشاب سنجی برای بررسی کریستال، باکتری و…
• آزمایش نیتروژن و اوره

چه غذایی باعث ایجاد سنگ کلیه می شود؟

مواد غذایی همچون چغندر، شکلات، چای، اسفناج، ریواس و آجیل ها که سرشار از اگزالات هستند و در تشکیل سنگ کلیه تاثیر زیادی دارند، پرهیز کنید. اگر سنگ کلیه داشته باشید پزشک ممکن است این مواد غذایی را برای شما محدود کند ولی اگر مبتلا به سنگ کلیه نیستید بهتر است جهت پیشگیری در مصرف این مواد غذایی دقت کنید.