کبد چرب غیر الکلی به وضعیتی گفته می شود که چربی در کبد تجمع یابد. این بیماری بیشتر در افرادی که اضافه وزن دارند و یا بیش از حد چاق هستند، دیده می شود و بر خلاف کبد چرب الکلی ارتباطی به مصرف الکل ندارد.
یک کبد سالم هیچ سلول چربی ای ندارد و یا مقدار آن بسیار اندک است. نوع خفیف این بیماری در کشور انگلستان، از هر سه نفر در یک نفر دیده می شود. به نوعی که سلول های چربی کمی در کبد وجود دارند. بیماری کبد چرب در کل بیماری شایعی است و لازم است که به آن توجه ویژه ای شود زیرا در مراحل پیشرفته می تواند جان بیمار را به خطر بیندازد.
کبد چرب در مراحل اولیه خطرناک نیست ولی در مراحل پیشرفته می تواند منجر به آسیب های شدید به کبد و سیروز کبدی شود. وجود مقادیر بالای چربی در کبد می تواند احتمال بروز برخی بیماری ها مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری های کلیوی را افزایش دهد.
اگر دیابت دارید، کبد چرب غیر الکلی شانس ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد. اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، به احتمال زیاد می توان کبد چرب غیر الکلی را کنترل کرده و مقادیر چربی در کبد را کاهش داد.
مراحل بیماری کبد چرب غیر الکلی
کبد چرب غیر الکلی در چهار مرحله بروز می کند. اغلب افراد فقط درگیر مرحله اول بیماری می شوند، بدون اینکه متوجه شوند. در موارد اندکی این بیماری پیشرفت می کند و در نهایت منجر به آسیب به کبد می شود. در این موارد معمولاً علامتی وجود ندارد و تا مراحل انتهایی بیماری، فرد متوجه آن نمی شود.
چهار مرحله اصلی بیماری کبد چرب غیر الکلی
مرحله اول
کبد چرب ساده تجمع بی خطر چربی در سلول های کبدی است که تنها با تست هایی که برای دلایل دیگری انجام می گیرند، تشخیص داده می شود. در این مرحله از بیماری فرد هیچ علامتی ندارد.
مرحله دوم
کبد چرب غیر الکلی NASH یک وضعیت جدی تر بیماری است که علاوه بر تجمع چربی، کبد متورم می شود.
مرحله سوم
فیبروز کبدی که به معنای تورم دائمی کبد است و منجر به ایجاد بافت اسکار در اطراف کبد و رگ های خونی اطراف می شود ولی کبد باز هم توانایی انجام عملکردهای خود را دارد.
مرحله چهارم
سیروز کبدی که شدیدترین مرحله بیماری است و بعد از سال ها تورم کبدی رخ می دهد. در این مرحله کبد کوچک می شود و جای جای آن متورم و دارای اسکار می گردد. این آسیب دائمی است و می تواند منجر به نارسایی کبدی شود به نحوی که کبد نتواند به درستی کار کند و سرطان کبد رخ دهد.
بیماری فیبروز کبدی یا سیروز کبدی می تواند سال ها زمان لازم داشته باشد تا پیشرفت کند. لازم است سبک زندگی خود را عوض کنید تا از شدیدتر شدن علائم بیماری پیشگیری کنید، اهمیت بالایی دارد.
مقالات دیگر: انواع گرید کبد چرب
آیا من در خطر بیماری کبد چرب غیر الکلی هستم؟
در موارد زیر احتمال بروز کبد چرب غیر الکلی افزایش می یابد:
- چاقی یا اضافه وزن بیش از حد که چربی زیادی در اطراف شکم و کمر وجود داشته باشد و فرم بدنی فرد سیب باشد.
- ابتلا به دیابت نوع دو
- ابتلا به فشار خون بالا
- سطح کلسترول بالا
- ابتلا به سندرم متابولیک ( ترکیبی از دیابت و فشار خون بالا و چاقی )
- سن بالای 50 سال
- مصرف دخانیات
کبد چرب غیر الکلی در افرادی که هیچ یک از موارد فوق را نداشتند، باز هم دیده شده است و حتی در کودکان و افراد جوان هم شایع است. بیماری کبد چرب غیر الکلی بسیار شبیه به کبد چرب الکلی است ولی به علت نوشیدن بیش از حد الکل بروز نمی کند
علائم کبد چرب غیر الکلی
معمولاً علائم خاصی مربوط به کبد چرب غیر الکلی تجربه نمی شود. احتمال دارد که فرد اصلاً متوجه بیماری خود نشود مگر اینکه با انجام تست های دیگر متوجه این بیماری شود. گاهاً افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی یا فیبروز ( مراحل پیشرفته تر کبد چرب ) علائم زیر را تجربه می کنند:
- درد مبهم و ناراحت کننده ای که در قسمت بالایی و راست شکم یا در قسمت پایینی و راست قفسه سینه احساس می شود.
- خستگی بیش از حد
- کاهش وزن بدون دلیل
- ضعف
در صورتی که سیروز کبدی رخ داده باشد، احتمال دارد که فرد علائم شدیدتری را تجربه کند که از جمله این علائم می توان به زردی پوست و زردی سفیدی چشم ها یا خارش پوست یا زردی پاها و قوزک پا و شکم اشاره کرد.
تشخیص کبد چرب غیر الکلی
برای تشخیص در ابتدا نیاز است تا به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. کبد چرب غیر الکلی در اغلب موارد بعد از انجام تست خون با نام تست بررسی عملکرد کبد تشخیص داده می شود. در این تست می توان به تشخیص کبد چرب، هپاتیت و … کمک کرد.
تست خون همیشه مشخص کننده کبد چرب غیر الکلی نیست. این بیماری در برخی موارد با سونوگرافی شکم تشخیص داده می شود. با سونوگرافی امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از داخل بدن تولید می شوند. در صورتی که کبد چرب تشخیص داده شود، تست های بیشتری برای بررسی مرحله بیماری انجام می گیرد. برای این منظور تست خون تخصصی نیاز است و یا نیاز به انجام سونوگرافی های خاصی است. فیبرواسکن از آن جمله است.
در برخی بیماران نیاز است که بیوپسی انجام گیرد تا نمونه کوچکی از کبد گرفته شود و برای آنالیزهای بیشتر به آزمایشگاه ارسال گردد. افراد جوان و کودکان که به دیابت نوع دو یا سندرم متابولیک مبتلا هستند، بیشتر در معرض کبد چرب هستند و نیاز است هر سه سال سونوگرافی کبد انجام دهند.
درمان کبد چرب غیر الکلی
معمولاً افراد مبتلا به کبد چرب مشکل خاصی ندارند ولی در صورتی که تشخیص داده شود که به کبد چرب مبتلا هستید، لازم است اقداماتی صورت گیرد تا از پیشرفت بیماری پیشگیری شود.
هیچ داروی خاصی برای درمان کبد چرب وجود ندارد ولی سبک زندگی سالم می تواند کمک کننده باشد. همچنین توصیه می شود که در صورتی که فرد به فشار خون بالا یا دیابت یا کلسترول مبتلاست، این بیماری ها کنترل شوند و در نتیجه به درمان کبد چرب هم کمک می شود. پزشک در فواصل زمانی خاصی پیشنهاد آزمایش دوباره می دهد. در موارد شدید بیماری که سیروز کبدی نامیده می شود، کبد کارکرد درستی ندارد و نیاز است از پیوند کبد کمک گرفت.
سلام مطالب بسیار واضح و روشن تعریف شده است متشکرم
یک سوال:
آیا بیماری های افسردگی و اضطراب و داروهای اعصاب و روان و کم کاری تیرویید تآثیر مستقیم در بوجود آمدن کبد چرب و بالا رفتن آنزیم های کبدی دارند.
و همچنین ایا این بیماریها در تشدید شدن بیماریهای قلبی تأثیر بیشتری دارند یا خیر؟