کولیت اولسراتیو و راه درمان آن

کولیت اولسراتیو یک بیماری است که روده بزرگ (کولون) را درگیر می کند و می تواند با علائم دیگری همراه باشد که بر سایر اندام ها تأثیر می گذارد: مفاصل، پوست، چشم، کبد… این یک بیماری التهابی است، با مکانیسم پیچیده. یک بیماری مسری نیست، مستقیماً به دلیل عفونت توسط میکروب یا ویروس نیست. روده بزرگ از پایین به بالا تحت تأثیر قرار می گیرد: التهاب همیشه به راست روده مربوط می شود و می تواند به طور مداوم از روده بزرگ تا قسمت بالایی آن پیش رود.

بر خلاف بیماری کرون، UC هرگز هیچ بخشی از روده به جز روده بزرگ را تحت تاثیر قرار نمی دهد. میزان آسیب به روده بزرگ معمولاً در سالهای اول بیماری مشخص می شود. این یک بیماری مزمن است که به صورت شعله ور شدن علائم با دوره های کم و بیش طولانی ایجاد می شود. در برخی افراد این بیماری می تواند پس از چندین سال از بین برود.

این یک بیماری است که منشأ آن ناشناخته است، اما احتمالاً چند عامل دخیل هستند. عوامل مختلفی مورد بحث قرار می گیرند: استعداد ژنتیکی، عوامل ایمنی و محیطی.

علائم کولیت اولسراتیو یا UC چگونه ظاهر می شود؟

علائم عمدتاً گوارشی هستند: اسهال، خون در مدفوع، نیازهای غیر طبیعی مکرر به توالت، تخلیه مخاط و خون. اگر رکتوم معاینه نشود، این اشکال را می توان با تظاهرات هموروئیدی اشتباه گرفت. اشکال شدیدتر باعث مدفوع مکرر در روز و شب، درد معده، حتی کاهش وزن و تب می شود.

کولیت اولسراتیو و علل آن

یک استعداد ژنتیکی برای کولیت اولسراتیو وجود دارد. کولیت اولسراتیو (UCH) به دلیل اختلال در سیستم ایمنی است که به سلول های بدن خود حمله می کند. دانشمندان بر این باورند که التهاب مخاط کولورکتال ناشی از واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس ها یا باکتری های موجود در روده است.

طبق محتمل ترین فرضیه، این واکنش خودایمنی علیه باکتری های “بی ضرر” که به طور معمول در دستگاه گوارش (فلور روده) وجود دارند، هدایت می شود. UC همچنین می تواند با عوامل محیطی مرتبط باشد که هنوز مشخص نشده است. استرس و عدم تحمل غذایی می تواند علائم را در برخی افراد ایجاد کند، اما تصور نمی شود که این عوامل علت این بیماری باشند.

چگونه تشخیص داده می شود؟

---

تشخیص نسبتا ساده است. در واقع این بیماری همیشه رکتوم را تحت تأثیر قرار می دهد حتی اگر کم و بیش بالای روده بزرگ گسترش یابد. در مواجهه با علائم گوارشی، معاینه راست روده با یک لوله کوچک (رکتوسکوپ) یا دوربین نشان می دهد که مخاط رکتوم التهاب دارد، مخاط ترشح می کند یا ممکن است زخم باشد.

UC چگونه درمان می شود؟

درمان کولیت اولسراتیو ممکن نیست زیرا علل دقیق آن تا به امروز ناشناخته مانده است. بنابراین هدف مراقبت های پزشکی محدود کردن تأثیر بیماری بر کیفیت زندگی بیمار است. این درمان‌ها به‌ویژه به دنبال این هستند که مراحل بهبودی را تا حد امکان طولانی‌تر کنند و تأثیر شعله‌ور شدن علائم را محدود کنند.

بسته به تکامل بیماری و شدت آن، چندین نوع دارو ممکن است تجویز شود

خطر ابتلا به سرطان چقدر است؟

خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ برای بیماران بسیار خاص بیشتر از جمعیت عمومی است. این بیماران مبتلا به UC هستند که فراتر از روده بزرگ گسترش می‌یابد، و بیماری‌ است که بیش از 10 سال در حال تکامل بوده است. اگر علائم به خوبی کنترل نشده باشند و آسیب کبدی (کلانژیت اسکلروزان) وجود داشته باشد، این خطر بیشتر افزایش می‌یابد.

برای جلوگیری از بروز سرطان در این بیماران چه پیشنهادی می شود؟

در بیماران مبتلا به UC گسترده، درمان روزانه با داروهای خاص برای اطمینان از کنترل عود علائم ارائه می شود. مهمتر از همه، آنها به طور منظم برای کولون معاینه می شوند (کولونوسکوپی) که تشخیص سرطان را در مراحل اولیه ممکن می سازد. در برخی از بیماران خطر بسیار زیاد می شود و سپس برداشتن کل کولون پیشنهاد می شود. در این موارد، به لطف روش‌های جراحی (آناستوموز ایلئومقعدی) که اغلب اوقات با یک زندگی طبیعی سازگاری دارد، اغلب می‌توان از استومای دائمی (“مقعد مصنوعی”) اجتناب کرد.

چه داروهایی برای درمان کولیت اولسراتیو استفاده می شود؟

ضد التهاب های خاصی که مستقیماً روی مخاط گوارشی اثر می کنند: اینها مشتقات آسپرین هستند. آنها در شیاف یا قرص تجویز می شوند.

برای موارد شدیدتر، از کورتیکواستروئیدها استفاده می شود. آنها را می توان به عنوان تنقیه برای اشکال رکتوم تجویز کرد. آنها از طریق دهان یا به عنوان تزریق برای اشکال شدید تجویز می شوند. کورتیکواستروئیدها را نمی توان درازمدت مصرف کرد، زیرا بر استخوان ها، دیابت و حساسیت به عفونت ها تأثیر می گذارد.

در موارد مقاوم به کورتیکواستروئیدها یا اغلب عود کننده، داروهایی که بر ایمنی اثر می گذارند استفاده می شود. اینها داروهایی هستند که نیاز به نظارت منظم دارند زیرا بسیار مؤثر هستند اما در معرض عوارض خاصی هستند.

موارد شدید در بیمارستان با انفوزیون و تحت نظارت دقیق درمان می شوند. در واقع، درمان پزشکی این اشکال جدی باید به سرعت موثر باشد تا از بروز عوارض شدید (به عنوان مثال سوراخ شدن کولون) جلوگیری شود.

آیا باید رژیم بگیرم؟

هیچ رژیم غذایی در پیشگیری از عود UC موثر نبوده است. در موارد شدید، گاهی اوقات یک رژیم غذایی خاص (تغذیه داخل رحمی با لوله بینی معده یا بدون آن) یا حتی قطع رژیم (سپس با انفوزیون تغذیه می شود) ضروری است.